Họng: Cửa ngõ hô hấp và tiêu hóa – Nhỏ nhưng “nhạy cảm” với mọi thay đổi

Họng là cơ quan đóng vai trò trung gian giữa mũi, miệng và thanh quản, đồng thời cũng là tuyến phòng thủ đầu tiên của hệ miễn dịch hô hấp. Đây là nơi dễ bị tổn thương bởi vi khuẩn, virus, môi trường ô nhiễm và thói quen sinh hoạt thiếu khoa học. Việc hiểu rõ cấu tạo và các bệnh lý vùng họng sẽ giúp bạn biết cách chăm sóc, phòng ngừa viêm họng hiệu quả, tránh biến chứng nguy hiểm.

---

1. Họng là gì? Vị trí và chức năng

Họng (hay hầu) là đoạn ống cơ nằm phía sau khoang mũi và khoang miệng, chia làm 3 phần:

• Tỵ hầu (họng mũi) – nằm sau mũi, thông với vòi nhĩ và tai giữa

• Khẩu hầu (họng miệng) – nằm sau miệng, tiếp giáp amidan

• Thanh hầu (họng thanh quản) – nối với thanh quản và thực quản

Họng có 2 chức năng chính:

• Hô hấp: dẫn khí từ mũi và miệng đến thanh quản và phổi

• Tiêu hóa: đưa thức ăn từ miệng xuống thực quản

Ngoài ra, họng chứa nhiều tổ chức lympho như amidan – giúp ngăn chặn vi khuẩn, virus từ đường hô hấp và tiêu hóa xâm nhập sâu vào cơ thể.

---

2. Các bệnh lý vùng họng thường gặp

 

 

2.1. Viêm họng cấp

Do virus (chiếm ~70%) hoặc vi khuẩn, thường xảy ra đột ngột, gây đau họng, sốt, khó nuốt, ho khan, mệt mỏi. Bệnh thường khỏi sau vài ngày nhưng dễ tái phát nếu đề kháng yếu.

2.2. Viêm họng hạt

Là hậu quả của viêm họng kéo dài khiến niêm mạc bị tổn thương, xuất hiện các hạt lympho sưng to. Gây cảm giác ngứa họng, vướng cổ, muốn khạc liên tục, đặc biệt về đêm.

2.3. Viêm amidan

Amidan bị viêm, sưng to, có thể có mủ trắng. Trẻ em hay người có cơ địa dị ứng dễ mắc. Biến chứng nặng có thể gây áp xe quanh amidan, sốt cao, khó thở.

2.4. Viêm họng do trào ngược dạ dày

Acid từ dạ dày trào lên vùng họng gây kích ứng niêm mạc, tạo cảm giác nóng rát, khàn giọng vào sáng sớm, ho khan kéo dài nhưng không sốt.

---

3. Nguyên nhân gây viêm họng

• Nhiễm lạnh, thay đổi thời tiết đột ngột

• Không khí ô nhiễm, hít phải khói thuốc, bụi mịn

• Uống nước đá, ăn đồ cay nóng, vệ sinh răng miệng kém

• Trào ngược dạ dày thực quản

• Lạm dụng giọng nói: nói nhiều, hét to, ca hát liên tục

---

4. Dấu hiệu nhận biết viêm họng

• Đau họng khi nuốt, đặc biệt buổi sáng

• Ngứa họng, khô họng, ho khan từng cơn

• Cảm giác nóng rát vùng cổ họng

• Khàn tiếng, mất tiếng, hơi thở có mùi

• Có thể kèm theo sốt, đau đầu, nổi hạch cổ

---

5. Biến chứng nếu không điều trị đúng cách

• Viêm họng mạn tính, viêm họng hạt

• Áp xe quanh amidan, viêm tai giữa

• Viêm thanh quản, viêm khí quản, viêm phổi

• Ở trẻ nhỏ: ảnh hưởng đến khả năng phát âm, ăn uống, phát triển thể chất

---

6. Cách phòng ngừa và chăm sóc họng hiệu quả

 

 

• Giữ ấm cổ họng, đặc biệt khi thời tiết lạnh

• Tránh uống nước lạnh, ăn cay, sử dụng rượu bia

• Uống đủ nước, súc miệng bằng nước muối loãng mỗi ngày

• Hạn chế nói to, nói nhiều khi đang viêm họng

• Tăng sức đề kháng bằng chế độ ăn uống cân bằng và nghỉ ngơi hợp lý

• Với người bị viêm họng do trào ngược: ăn uống đúng giờ, không nằm ngay sau ăn

---

7. Khi nào cần đến bác sĩ?

• Viêm họng kéo dài trên 7 ngày không khỏi

• Sốt cao > 39 độ C, nuốt đau, khàn tiếng, nổi hạch cổ

• Ho có đờm xanh, vàng hoặc kèm máu

• Đau họng tái phát nhiều lần trong năm

• Trẻ nhỏ biếng ăn, khó thở, hay nôn trớ khi ăn

---

Kết luận

Họng là vùng nhạy cảm, dễ tổn thương nhưng lại thường bị chủ quan trong chăm sóc. Những dấu hiệu như đau họng, ho kéo dài hay khàn tiếng có thể là biểu hiện của bệnh lý cần điều trị dứt điểm. Chủ động phòng ngừa, vệ sinh đúng cách và tăng cường miễn dịch là chìa khóa để bảo vệ họng – cũng chính là bảo vệ đường hô hấp toàn diện.