Triệu chứng hô hấp ở gia súc do cúm D: Nguyên nhân, mức độ nguy hiểm và cách phòng tránh

1. Cúm D là gì?

Cúm D (Influenza D virus – IDV) là một chủng virus thuộc họ Orthomyxoviridae, được phát hiện lần đầu vào năm 2011. Virus này có cấu trúc gần với cúm C nhưng khác biệt về khả năng lây lan và đối tượng gây bệnh.

Hiện cúm D được ghi nhận chủ yếu ở các động vật như bò, lợn, dê, cừu và là một trong những tác nhân gây bệnh hô hấp trên đàn gia súc.

---

2. Ai dễ mắc cúm D?

Cúm D không gây bệnh trên người. Đối tượng bị ảnh hưởng chủ yếu là:

• Bò sữa và bò thịt

• Lợn trong giai đoạn nuôi công nghiệp

• Gia súc tiếp xúc với nguồn bệnh trong trang trại

• Động vật có hệ miễn dịch suy yếu do stress, thời tiết, dinh dưỡng kém

Những người tiếp xúc với gia súc có thể có kháng thể chống cúm D (nghĩa là đã từng phơi nhiễm), nhưng chưa ghi nhận trường hợp mắc bệnh ở người.

 

---

3. Triệu chứng điển hình của cúm D ở gia súc

Cúm D thường gây các triệu chứng hô hấp, mức độ nhẹ đến trung bình:

• Ho từng cơn, kéo dài

• Chảy nước mũi trong hoặc đục

• Sốt nhẹ

• Ăn kém, giảm năng suất

• Thở gấp hoặc khó thở trong trường hợp bệnh nặng

• Dễ bội nhiễm vi khuẩn hoặc virus hô hấp khác

Virus cúm D thường kết hợp cùng vi khuẩn và virus hô hấp khác, tạo thành bệnh hô hấp phức hợp trên bò và lợn, khiến triệu chứng trở nên nặng và khó kiểm soát.

---

4. Cúm D có nguy hiểm không?

Mặc dù không gây bệnh cho người, cúm D vẫn được đánh giá là đáng lo ngại trong ngành chăn nuôi vì:

• Gây giảm tăng trưởng và năng suất sữa

• Tăng nguy cơ bệnh hô hấp phức hợp, khó điều trị

• Có khả năng lan nhanh trong đàn gia súc nuôi công nghiệp

• Gây thiệt hại kinh tế lớn do chi phí điều trị và giảm sản lượng

• Tiềm ẩn nguy cơ tiến hóa tạo biến thể có thể lây sang vật chủ khác trong tương lai

Do đó, dịch tễ học vẫn theo dõi sát virus cúm D như một nguy cơ tiềm tàng.

 

---

5. Cách phòng tránh cúm D trong chăn nuôi

Vệ sinh và quản lý chuồng trại

• Giữ chuồng trại khô thoáng, sạch sẽ

• Khử trùng định kỳ bằng các dung dịch sát khuẩn phù hợp

• Duy trì mật độ nuôi hợp lý để giảm lây lan

Tăng sức đề kháng cho đàn gia súc

• Cung cấp dinh dưỡng đầy đủ

• Giảm stress cho động vật

• Tiêm phòng các bệnh hô hấp phổ biến để hạn chế bội nhiễm

Kiểm soát khi có dấu hiệu bệnh

• Cách ly ngay gia súc có triệu chứng hô hấp

• Báo ngay cho cơ quan thú y khi nghi ngờ có ổ dịch

• Không bán chạy gia súc bệnh để tránh lan rộng

---

6. Người tiếp xúc với gia súc cần lưu ý gì?

Dù chưa có ca bệnh ở người, người làm việc trong trang trại vẫn nên:

• Đeo khẩu trang, găng tay khi chăm sóc động vật

• Rửa tay sau khi tiếp xúc gia súc

• Không dùng chung dụng cụ lao động với khu vực chuồng bệnh

• Theo dõi sức khỏe và báo cáo khi có triệu chứng hô hấp bất thường

---

7. Khi nào cần báo thú y?

• Đàn gia súc ho hàng loạt, ăn uống kém

• Có trường hợp chết bất thường không rõ nguyên nhân

• Xuất hiện nhiều ca viêm phổi trong thời gian ngắn

• Nghi ngờ bệnh hô hấp phức hợp không đáp ứng điều trị