Đái Tháo Đường (Tiểu Đường): Bệnh Không Lây Nhưng Nguy Hiểm Không Kém – Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Kiểm Soát Hiệu Quả

1. Đái tháo đường là gì?

Đái tháo đường, hay còn gọi là tiểu đường, là một rối loạn chuyển hóa mãn tính, đặc trưng bởi nồng độ đường (glucose) trong máu cao hơn mức bình thường. Nguyên nhân chủ yếu là do cơ thể thiếu insulin hoặc sử dụng insulin không hiệu quả. Nếu không được kiểm soát tốt, bệnh có thể gây tổn thương tim, thận, mắt, thần kinh và nhiều cơ quan khác.

2. Các loại đái tháo đường phổ biến

• Đái tháo đường type 1: Cơ thể không sản xuất insulin. Thường gặp ở trẻ em và người trẻ tuổi.

• Đái tháo đường type 2: Cơ thể sản xuất insulin nhưng không sử dụng hiệu quả. Chiếm khoảng 90–95% các ca mắc và thường gặp ở người trưởng thành, người thừa cân, béo phì.

• Đái tháo đường thai kỳ: Xuất hiện trong thời kỳ mang thai và thường biến mất sau sinh, nhưng làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường type 2 sau này.

3. Nguyên nhân gây bệnh

• Di truyền, tiền sử gia đình có người mắc tiểu đường

• Béo phì, lười vận động

• Chế độ ăn uống thiếu khoa học (nhiều đường, tinh bột xấu)

• Căng thẳng kéo dài, rối loạn nội tiết

• Tuổi cao (trên 40 tuổi), tiền sử tăng huyết áp, mỡ máu cao

4. Dấu hiệu nhận biết đái tháo đường

Ở giai đoạn đầu, nhiều người mắc bệnh không có triệu chứng rõ ràng. Khi bệnh tiến triển, các dấu hiệu thường gặp bao gồm:

• Thường xuyên khát nước, khô miệng

• Đi tiểu nhiều, đặc biệt về đêm

• Sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân

• Mệt mỏi, kiệt sức, hay cáu gắt

• Vết thương lâu lành, hay bị nhiễm trùng da

• Thị lực mờ, hay nhìn đôi

• Ngứa da, đặc biệt ở vùng kín

5. Biến chứng nguy hiểm nếu không kiểm soát tốt

• Biến chứng tim mạch: Tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ

• Suy thận: Tổn thương cầu thận dẫn đến suy thận mạn tính

• Tổn thương mắt: Gây mù lòa nếu không điều trị

• Biến chứng thần kinh: Tê bì chân tay, rối loạn cảm giác

• Loét bàn chân, hoại tử chi: Nguy cơ phải cắt cụt chi

• Tăng nguy cơ nhiễm trùng nặng

6. Chẩn đoán bệnh đái tháo đường

Chẩn đoán dựa trên các xét nghiệm máu:

• Đường huyết lúc đói ≥ 126 mg/dL (7.0 mmol/L)

• Đường huyết sau ăn 2 giờ ≥ 200 mg/dL (11.1 mmol/L)

• HbA1c (chỉ số đường huyết trung bình 3 tháng) ≥ 6.5%

• Test dung nạp glucose trong trường hợp nghi ngờ

7. Nguyên tắc điều trị và kiểm soát tiểu đường

• Thay đổi lối sống: Giảm cân, vận động đều đặn, kiểm soát stress

• Chế độ ăn uống hợp lý: Giảm đường, tinh bột nhanh; tăng chất xơ, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt

• Theo dõi đường huyết thường xuyên

• Tuân thủ dùng thuốc: Dưới sự chỉ định của bác sĩ (thuốc uống hoặc insulin)

• Khám định kỳ để tầm soát biến chứng

8. Phòng ngừa đái tháo đường

• Duy trì cân nặng khỏe mạnh

• Tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần

• Ăn uống khoa học, hạn chế đồ ngọt, thức ăn nhanh

• Tránh stress kéo dài

• Kiểm tra đường huyết định kỳ, nhất là khi có yếu tố nguy cơ

9. Đái tháo đường có chữa khỏi không?

Hiện nay, đái tháo đường là bệnh mạn tính chưa thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát tốt để người bệnh sống khỏe mạnh và hạn chế biến chứng nếu duy trì chế độ sinh hoạt và điều trị đúng cách.

10. Kết luận

Đái tháo đường không chỉ đơn thuần là “cao đường huyết” mà là một bệnh lý mạn tính nguy hiểm nếu không được phát hiện và kiểm soát sớm. Chủ động thay đổi lối sống, thăm khám định kỳ và dùng thuốc đúng hướng dẫn là chìa khóa giúp người bệnh duy trì chất lượng cuộc sống ổn định và khỏe mạnh.