Tất tần tật về viêm phổi: Hiểu đúng để phòng ngừa và điều trị kịp thời

Viêm phổi là gì?

Viêm phổi là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại nhu mô phổi, nơi diễn ra quá trình trao đổi khí quan trọng của cơ thể. Khi bị viêm phổi, các phế nang chứa đầy dịch hoặc mủ thay vì không khí, khiến oxy không được đưa vào máu hiệu quả. Bệnh có thể khởi phát đột ngột hoặc tiến triển âm thầm và có nguy cơ biến chứng nếu không được điều trị đúng cách.

Viêm phổi có thể do nhiều nguyên nhân gây ra và xảy ra ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, nhóm nguy cơ cao bao gồm trẻ nhỏ, người cao tuổi, người có bệnh nền mạn tính và người suy giảm miễn dịch.

---

Nguyên nhân gây viêm phổi

Viêm phổi được phân loại theo nguyên nhân như sau:

Vi khuẩn

• Phổ biến nhất là Streptococcus pneumoniae, gây viêm phổi cộng đồng.

• Các loại vi khuẩn khác bao gồm Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumoniae…

Virus

• Virus cúm (Influenza A, B), virus hợp bào hô hấp (RSV), adenovirus và gần đây là SARS-CoV-2 đều có thể gây viêm phổi do virus.

• Viêm phổi virus có thể diễn tiến nhẹ nhưng dễ gây biến chứng nặng ở người già và trẻ nhỏ.

Nấm

• Candida, Aspergillus, Cryptococcus là các tác nhân thường gặp ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch hoặc đang điều trị ung thư.

Viêm phổi hít

• Xảy ra khi dịch dạ dày hoặc dị vật được hít vào đường thở, thường gặp ở bệnh nhân đột quỵ, rối loạn nuốt, hôn mê.

---

Triệu chứng viêm phổi

Triệu chứng viêm phổi có thể thay đổi tùy theo nguyên nhân và cơ địa bệnh nhân, nhưng thường gặp:

• Sốt (từ sốt nhẹ đến sốt cao đột ngột)

• Ho khan hoặc ho có đờm, đờm vàng hoặc xanh

• Khó thở, thở nhanh hoặc thở khò khè

• Đau ngực khi ho hoặc hít sâu

• Mệt mỏi, chán ăn, rét run, đổ mồ hôi

• Trẻ nhỏ có thể bỏ bú, khóc quấy, co giật, rút lõm ngực

• Người cao tuổi có thể không sốt mà chỉ biểu hiện lú lẫn, mất ý thức, suy nhược

 

 

---

Chẩn đoán viêm phổi

Để chẩn đoán chính xác viêm phổi, bác sĩ sẽ kết hợp giữa khám lâm sàng và các cận lâm sàng:

• Khám thực thể: nghe phổi bằng ống nghe để phát hiện ran ẩm, ran nổ.

• X-quang phổi: hình ảnh tổn thương phế nang, thâm nhiễm, tràn dịch…

• Xét nghiệm máu: tăng bạch cầu, CRP, Procalcitonin giúp định hướng nguyên nhân.

• Xét nghiệm đờm: nuôi cấy, nhuộm Gram để xác định vi khuẩn.

• PCR hoặc test nhanh tìm virus (nếu nghi ngờ nguyên nhân do virus).

• CT scan phổi: trong các trường hợp phức tạp hoặc nghi biến chứng.

---

Điều trị viêm phổi

Phương pháp điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh:

Viêm phổi do vi khuẩn

• Dùng kháng sinh theo khuyến cáo, khởi đầu bằng kháng sinh phổ rộng, sau đó điều chỉnh theo kháng sinh đồ.

• Kết hợp thuốc hạ sốt, long đờm, bù dịch nếu cần.

Viêm phổi do virus

• Chủ yếu điều trị triệu chứng (giảm ho, hạ sốt, nghỉ ngơi).

• Một số trường hợp có thể chỉ định thuốc kháng virus như Oseltamivir (cúm A), Molnupiravir (COVID-19)...

Viêm phổi nặng

• Cần nhập viện điều trị, hỗ trợ hô hấp bằng oxy hoặc máy thở.

• Theo dõi các chỉ số sinh tồn, khí máu, chức năng gan thận thường xuyên.

---

Biến chứng của viêm phổi

 

 

Nếu không điều trị đúng và kịp thời, viêm phổi có thể dẫn đến:

• Tràn dịch màng phổi

• Áp xe phổi

• Hội chứng suy hô hấp cấp (ARDS)

• Nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm khuẩn

• Tổn thương đa cơ quan và nguy cơ tử vong, đặc biệt ở nhóm yếu

---

Phòng ngừa viêm phổi

Việc phòng ngừa viêm phổi hiệu quả cần kết hợp nhiều biện pháp:

• Tiêm chủng đầy đủ các loại vắc xin: cúm mùa, phế cầu, COVID-19

• Giữ gìn vệ sinh tay, đeo khẩu trang nơi đông người

• Không hút thuốc lá, tránh tiếp xúc khói bụi độc hại

• Ăn uống đủ chất, nghỉ ngơi hợp lý để nâng cao sức đề kháng

• Điều trị triệt để các bệnh lý hô hấp mạn tính

• Chủ động thăm khám khi có dấu hiệu bất thường về hô hấp

---

Kết luận

Viêm phổi là một trong những bệnh lý hô hấp phổ biến nhưng có thể để lại hậu quả nghiêm trọng nếu chủ quan. Sự chủ động trong việc phòng bệnh, phát hiện sớm và điều trị đúng cách chính là chìa khóa bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Hãy lắng nghe cơ thể, chăm sóc đường thở mỗi ngày, và đừng ngần ngại đến gặp bác sĩ khi có bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào.