Bệnh Lao: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Phòng Ngừa Và Điều Trị Hiệu Quả

1. Bệnh lao là gì?

Bệnh lao (Tuberculosis – TB) là một bệnh truyền nhiễm mạn tính do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Loại vi khuẩn này có khả năng tồn tại lâu trong môi trường và thường tấn công chủ yếu vào phổi, song cũng có thể ảnh hưởng đến màng não, xương, thận hoặc hệ sinh dục.
Lao là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm hàng đầu thế giới, đặc biệt tại các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, bệnh có thể gây tổn thương nghiêm trọng và lây lan nhanh trong cộng đồng.

---

2. Nguyên nhân gây bệnh lao

 

 

Tác nhân chính của bệnh là vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis. Vi khuẩn này lây truyền qua đường không khí khi người bệnh ho, hắt hơi, khạc đờm hoặc nói chuyện.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc lao gồm:

• Hệ miễn dịch suy yếu (do HIV/AIDS, tiểu đường, suy dinh dưỡng, dùng thuốc ức chế miễn dịch).

• Môi trường sống chật chội, thiếu thông thoáng.

• Tiếp xúc thường xuyên với người mắc lao phổi.

• Thói quen hút thuốc, uống rượu bia làm giảm sức đề kháng.

---

3. Triệu chứng thường gặp của bệnh lao

Biểu hiện của bệnh lao thường diễn tiến âm thầm trong thời gian đầu, khiến người bệnh dễ chủ quan. Một số triệu chứng đặc trưng gồm:

• Ho kéo dài trên 2–3 tuần, có thể kèm theo ho ra máu.

• Sốt nhẹ về chiều, ra mồ hôi trộm ban đêm.

• Mệt mỏi, chán ăn, sụt cân nhanh.

• Đau tức ngực, khó thở, đặc biệt ở giai đoạn muộn.

Ở một số trường hợp lao ngoài phổi, triệu chứng có thể xuất hiện ở vị trí tổn thương: đau xương khớp (lao xương), đau bụng (lao ruột), hoặc rối loạn thần kinh (lao màng não).

 

---

4. Các biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh lao có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như:

• Tổn thương phổi vĩnh viễn, gây xơ hóa, giãn phế quản.

• Lao kê (lao lan tỏa toàn thân), đe dọa tính mạng.

• Lao màng não, gây viêm, co giật, liệt hoặc tử vong.

• Lây nhiễm trong cộng đồng, đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ và người già.

---

5. Cách chẩn đoán bệnh lao

Bệnh lao được chẩn đoán dựa trên kết hợp lâm sàng và xét nghiệm:

• Xét nghiệm đờm tìm vi khuẩn lao bằng nhuộm soi hoặc PCR.

• Chụp X-quang phổi phát hiện tổn thương đặc trưng.

• Test Mantoux hoặc IGRA để kiểm tra phản ứng miễn dịch với vi khuẩn lao.

• Nuôi cấy vi khuẩn lao giúp xác định chủng và đánh giá kháng thuốc.

---

6. Phương pháp điều trị bệnh lao

Điều trị lao cần tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ của bác sĩ để tránh tình trạng kháng thuốc.

• Điều trị bằng thuốc kháng lao (Isoniazid, Rifampicin, Pyrazinamide, Ethambutol...) theo liệu trình 6–9 tháng.

• Theo dõi chặt chẽ việc dùng thuốc, không tự ý ngưng hoặc đổi thuốc.

• Hỗ trợ dinh dưỡng, tăng cường sức đề kháng bằng chế độ ăn giàu đạm, vitamin, khoáng chất.

• Điều trị lao kháng thuốc cần sử dụng thuốc thế hệ mới hoặc phối hợp phác đồ đặc biệt.

---

7. Phòng ngừa bệnh lao hiệu quả

 

 

• Tiêm vắc-xin BCG cho trẻ sơ sinh để phòng bệnh lao.

• Giữ môi trường sống thoáng khí, tránh tiếp xúc gần với người bệnh.

• Che miệng khi ho, đeo khẩu trang nơi công cộng.

• Tăng cường sức đề kháng bằng lối sống lành mạnh: ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, không hút thuốc, hạn chế rượu bia.

• Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu có triệu chứng ho kéo dài hoặc tiếp xúc với người bị lao.

---

8. Kết luận

Bệnh lao hoàn toàn có thể điều trị khỏi nếu được phát hiện sớm và tuân thủ đúng phác đồ. Mỗi người cần chủ động phòng ngừa, giữ vệ sinh môi trường và nâng cao sức đề kháng để bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm này.